Będą kwestować na rzecz renowacji zabytkowych nagrobków. Grób siostry premiera rządu II Rzeczypospolitej już odnowiony! (FILM)

SANOK / PODKARPACIE. Przed nami uroczystość Wszystkich Świętych. Warto w tym dniu pamiętać o tych którzy odeszli, a pozostały po nich zrujnowane nagrobki. W związku z tym coroczną kwestę na rzecz renowacji zabytkowych nagrobków przeprowadzi Stowarzyszeniu Opieki nad Starymi Cmentarzami w Sanoku.

Dzięki Stowarzyszeniu Opieki nad Starymi Cmentarzami w Sanoku wykonano renowację nagrobka Amalii Świtalskiej.

15 X 2013odbył się komisyjny odbiór odnowionego już nagrobka Amalii Celestyny Świtalskiej (1882). Przewodnicząca komisji z ramienia Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków p.Ewa Lorenc w sporządzonym protokole odbioru stwierdziła, że prace konserwatorskie zostały przeprowadzone prawidłowo a efekt jest zadowalający. Działania konserwatorskie to m.in. oczyszczenie powierzchni kamienia wodą pod ciśnieniem i parą wodną przy zastosowaniu metod chemicznych i mechanicznych, przeprowadzenie dezynsekcji i wykonanie impregnacji kamienia oraz jego odsolenia. Uzupełniono też ubytki i zafugowano, a na koniec uczytelniono inskrypcję nagrobną.

Amalia Celestyna Świtalska – Rozpoczęliśmy ratowanie nagrobka pod którym spoczywa

Kolejnym nagrobkiem, przy którym rozpoczęły się już (początek lipca 2013) prace konserwatorskie jest – tak jak zapowiadaliśmy – nagrobek Amalii Celestyny Świtalskiej. Obiekt datowany  na 1882 rok, wykonany jest z wapienia i ma formę kopca usypanego z kamieni. Zwieńczony jest krzyżem z kotwicą,która symbolizuje wiarę w zmartwychwstanie.

Amalia Świtalska, która spoczywa pod tym nagrobkiem to postać o tyle interesująca, że jej życie i niespodziewana śmierć stanowią część historii rodziny Kazimierza Świtalskiego – premiera rządu II Rzeczypospolitej.

Jak to możliwe? Śpieszymy z wyjaśnieniem.

Amalia Celestyna Świtalska z domu Popiel urodziła się w 1841 roku. Mając 35 lat  wyszła za mąż za Albina Świtalskiego – starostę w Rudkach i Sanoku. Małżeństwo zapowiadało się na udane i szczęśliwe, zwłaszcza, że na świat miało przyjść pierwsze, długo oczekiwane  dziecko tej pary. Niestety, los nie okazał się łaskawy dla Albina i Amalii Celestyny. 7 stycznia 1882 roku Amalia zmarła przy porodzie, nie przeżyła też nowonarodzona dziewczynka – Zosieńka.
Albin Świtalski dał wyraz swojemu żalowi po stracie żony i córeczki każąc wyryć na nagrobku następującą inskrypcję:

„Malciu, ległaś w grobie
I Zosieńka tuż przy Tobie
Śpijcie w Bogu drogie cienie
Żono! Córko! Do widzenia!”

Gdy minął czas żałoby, Albin Świtalski ożenił się po raz drugi z Antoniną Veith. I właśnie z tego drugiego małżeństwa urodził się syn Kazimierz, który w przyszłości ukończył Gimnazjum w Sanoku a następnie wyjechał na studia.
Po ich ukończeniu zaangażował się w działalność polityczną, był współpracownikiem Józefa Piłsudskiego, czego efektem było powierzenie mu  w 1929 roku funkcji premiera rządu II Rzeczypospolitej. W kolejnych latach (1930 – 35) Kazimierz Świtalski był marszałkiem Sejmu.

Od roku 1939 do 1945 przebywał on w niewoli niemieckiej, a po zakończeniu wojny był więziony przez władze komunistyczne (1948- 1956).

Ta pokrótce przedstawiona historia pokazuje, że zmarła córeczka Albina – Zosieńka i Kazimierz Świtalski to przyrodnie rodzeństwo. Dlatego sądzimy, że w rodzinie Świtalskich zarówno o Amalii jak i o Zosieńce pamiętano i tę pamięć szanowano. Szanujemy ją i my ratując ich nagrobek od całkowitej ruiny. Na początku lipca zrobiony został pierwszy krok: powierzchnia nagrobka została oczyszczona z brudów i nawarstwień biologicznych i nasączona preparatami biobójczymi. Niedługo  zostanie naprawiona pęknięta kotwica i uczytelniona wzruszająca inskrypcja nagrobna.

źródło: Stowarzyszenie Opieki nad Starymi Cmentarzami