NISKO. Mural pomnik Marii Mireckiej – Loryś odsłonięty

NISKO / PODKARPACIE. Uroczystość odsłonięcia wielkopowierzchniowego malowidła poświęconego „Przemytniczce Bożej” odbyła się z udziałem przedstawicieli władz samorządowych, instytucji publicznych, wojska, służb mundurowych, harcerzy, organizacji społecznych, mieszkańców Niska i regionu. Samorząd województwa reprezentowała wicemarszałek Ewa Draus.

Oficjalną część uroczystości poprzedziła msza św. w Sanktuarium pw. św. Józefa Opiekuna Rodzin w intencji bohaterki muralu. Następnie uczestnicy wydarzenia zgromadzili się przy ścianie bloku przy ul. Tysiąclecia 8A w Nisku, gdzie powstało dzieło. Odsłonięcie muralu Marii Mireckiej-Loryś – majora Wojska Polskiego, uświetniła obecność kompanii honorowej z 3 batalionu inżynieryjnego z Niska. Nie zabrakło również Zespołu Pieśni i Tańca „Racławice” im. Rodziny Mireckich, młodzieży harcerskiej, a także licznej delegacji Młodzieży Wszechpolskiej, organizacji do której w 1937 r. po podjęciu studiów na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie wstąpiła bohaterka muralu.

– Szanowni Państwo, wszyscy potrzebujemy bohaterów, ich inspirujących życiorysów, które mogą okazać się wzorem postaw dla kolejnych pokoleń. Ale potrzebujemy też znaków tych bohaterów obecności – widocznych w codziennej przestrzeni symboli, które rzucają światło przeszłości na teraźniejszość. Ten mural jest właśnie takim znakiem obecności Major Mireckiej wśród nas – pisał do organizatorów i uczestników wydarzenia Prezes Rady Ministrów Mateusz Morawiecki, w liście odczytanym przez wicemarszałek Ewę Draus.

Po serii okolicznościowych wystąpień nastąpiło odsłonięcie tablicy informacyjno-edukacyjnej, która stanęła w najbliższym otoczeniu muralu. Tablica zawiera biogram bohaterki, materiał ikonograficzny, w tym zdjęcie z lat 50. XX wieku, które stało się inspiracją dla projektu artystycznego muralu, a także kluczowe informacje o inicjatywie „Przestrzeń Dziedzictwa”. Uroczystość zakończyła się pamiątkowym zdjęciem wszystkich uczestników na tle muralu.

Kontynuacja wydarzenia odbyła się natomiast w Niżańskim Centrum Kultury „Sokół”, gdzie organizatorzy zaplanowali spotkanie wspomnieniowe. W programie drugiej części uroczystości przewidziano historię mówioną, a więc notacje filmowe ze wspomnieniami bohaterki muralu, wypowiedzi i komentarze zaproszonych gości, panel wspomnieniowy z udziałem przedstawicieli rodziny i osób znających Panią Marię. Wydarzenie wzbogacił także występ Zespołu Pieśni i Tańca „Racławice” im. Rodziny Mireckich.

Mural został wykonany we współpracy Samorządu Województwa Podkarpackiego ze Spółdzielnią Budownictwa Mieszkaniowego w Stalowej Woli, a także z Urzędem Gminy i Miasta Nisko, Starostwem Powiatowym w Nisku oraz rzeszowskim Oddziałem Instytutu Pamięci Narodowej. Dzieło zostało zaprojektowana przez Magdalenę Kaczanowską, a jego wykonaniem zajęła się warszawska grupa muralowa Good Looking Studio. Przedsięwzięcie zostało sfinansowane z budżetu województwa podkarpackiego w ramach projektu własnego „Przestrzeń Dziedzictwa”, koordynowanego przez Departament Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego UMWP.

Maria Mirecka-Loryś ps. „Marta” urodziła się 7 lutego 1916 r. w Ulanowie, a zmarła 29 maja 2022 r. w Warszawie. Wychowała się w Racławicach koło Niska i ukończyła niżańskie gimnazjum. Związana z obozem narodowym weteranka II wojny światowej, wyemigrowała do Chicago, gdzie prowadziła intensywną działalność w organizacjach polonijnych. Za wieloletnią i ryzykowną pomoc Polakom mieszkającym wówczas w ZSRR zdobyła zaszczytny przydomek „Przemytniczki Bożej”, który stał się motywem przewodnim dla projektu muralu. Była wielokrotnie honorowana najwyższymi odznaczeniami państwowymi. Zmarła w 2022 r. jako ostatni dowódca ogólnopolskiej organizacji wojskowej z okresu II wojny światowej (Narodowe Zjednoczenie Wojskowe Kobiet).

źródło: UMWP

zdjęcia: IPN Rzeszów/ fb